OVER HET BEDRIJF
Studio Z-as is in 2008 opgericht door Thomas Val en Marcel Oostermeyer.
Het bedrijf is gestart onder de naam Z-as maquettebouw maar vanwegen uitbreiding van de werkzaamheden hebben ze de naam veranderd in Studio Z-as.
Thomas en Marcel werkten voor 2008 al samen als maquettebouwers. Samen hebben ze meer dan 30 jaar werkervaring. Nog steeds wordt hun ervaring uitgebreid door de verschillende nieuwe technieken en mogelijkheden die er tegenwoordig zijn in dit werk.
De visie van Studio Z-as is dat ze zich steeds willen vernieuwen om in deze tijd met de modernste technieken en materialen te werken.
Dit zorgt voor een snellere productie, moderne presentaties en meer mogelijkheden om complexe vormen te maken.
MARCEL OOSTERMEYER
Al van jongs af aan had Marcel Oostermeyer de wens om zelf te maken en te bouwen. Het liefst “from scratch” vanaf 1998 is hij dan ook professioneel maquette bouwer geworden. Voor die tijd was hij bezig achter de schermen voor verschillende televisie programma’s. hij houd er van om zo veel mogelijk zelf te maken en bedenkt soms de meest leuke maar bizarre ideeën om dit te laten lukken. Hij voert het vak met veel plezier uit.
Marcel heeft een grote passie voor astronomie, natuurkunde en techniek. Hij is in 2012 begonnen met ontwerpen en het bouwen van zijn eigen telescoop. Voor het bouwen gebruikt hij het liefst zoveel mogelijk materialen die direct beschikbaar zijn.
Naast deze interesses heeft Marcel ook een passie voor koken en bakken deze passie deelt hij met zijn zoon.
THOMAS VAL
In 2005 is Thomas Val als maquettebouwer gaan werken omdat hij zijn draai niet kon vinden. Hij werkte toen al 5 jaar op verschillende architecten bureaus. Hij heeft een studie bouwkunde in Delft afgerond. Regelmatig komt zijn kennis over architectuur van pas tijdens het maken van een maquette. Naast zijn werk voor Studio Z-as werkt Thomas op het Hout - en Meubileringscollege in Amsterdam, als docent productontwikkeling en media.
Thomas houdt erg van motoren. Om zichzelf uit te dagen heeft hij een Honda CM 400t uit 1982 gekocht. Deze heeft hij zelf uit elkaar gehaald en omgebouwd tot “cafe racer”. De motor heeft op de custom bike show van de motorbeurs 2017 in de schijnwerpers mogen staan. En thomas heeft er de distinguished gentlemens ride 2018 in Amsterdam” op gereden.
MATERIALEN
ACRYLAAT
Wat is het verschil tussen plexiglas en acrylaat ? Hierop kan je een kort antwoord geven: dat is er niet. Acrylaat is de afkorting van polymethylmethacrylaat, en plexiglas is een van de merknamen van deze kunststof.
Acrylaat is wel brandbaar, maar als het brandt, dan komen er geen schadelijke stoffen vrij.
Acrylaat is licht in vergelijking met andere kunststoffen. Ook is het sterk en niet zo duur. Door deze kenmerken wordt het veel toegepast voor het beglazen van grote oppervlaktes, zoals wind- en geluidsschermen. Ook wordt het veel gebruikt bij zeer grote aquaria en bassins in dierentuinen. Hiervoor is een glasdikte van soms wel 30 centimeter nodig. Als hiervoor gewoon glas gebruikt zou worden, wordt het zicht op de dieren slechter en het zou veel te zwaar worden.l te zwaar worden.
Er zijn twee soorten acrylaat verkrijgbaar: de gegoten en geëxtrudeerde soort. De gegoten soort wordt na het productieproces uitgegoten tot een vlakke plaat. De geëxtrudeerde soort wordt na het uitgieten gewalst tot dunnere diktes. Bij het afnemen van de dikte neemt het plaatoppervlak toe, hierdoor kan eenvoudiger een grotere acrylplaat gemaakt worden. Het nadeel is dat de spanning in het plaatmateriaal toeneemt. Bij het bewerken zal een geëxtrudeerde plaat makkelijk breken en scheuren. De zogenaamde ‘budget acrylplaat’ is ook niet altijd UV-werend, belangrijk om te weten als het materiaal als beglazing wordt gebruikt.
Studio z-as gebruikt acrylaat voor heel veel verschillende onderdelen van de maquette. Bijvoorbeeld voor gebouwen, het maaiveld, naambordjes enz. Ze werken het liefst met geëxtrudeerde platen omdat er verschillende diktes nodig zijn en je zeker weet dat de hele plaat dezelfde dikte heeft.
POLYSTYREEN
Polystyreen (afgekort PS) is een soort piepschuim, maar heeft een hoge dichtheid. Het is waterafstotend en in geëxtrudeerde of geëxpandeerde vorm wordt het gebruikt als isolatiemateriaal.
Deze kunststof wordt veel gebruikt voor goedkope geperste voorwerpen zoals wegwerpbekertjes en frietbakjes.
Polystyreen kan niet tegen de meeste lijmen en petroleumproducten. Het lost daardoor op.
Studio z-as gebruikt ook polystyreen. Dit is te zien in de maquette van Zevenaar. Alle huisjes zijn uit dit materiaal gemaakt. Door de hoge dichtheid moet je het materiaal zagen.
MULTIPLEX VAN POPULIEREN HOUT
Multiplex en triplex zijn plaat die opgebouwd zijn uit een oneven aantal houtfineerlagen die kruiselings op elkaar verlijmd worden. Triplex bestond vroeger uit 3 lagen en multiplex uit 5 of meer lagen. Tegenwoordig kan triplex multiplex heten en andersom.
De voordelen van multiplex zijn dat hout efficiënter gebruikt wordt omdat ook minder mooie stukken van de boom gebruikt kunnen worden. Deze komen dan terecht in de binnenlagen.
Door de gekruiste lagen is de plaat in sommige richtingen sterker dan massief hout van dezelfde afmetingen en hetzelfde gewicht en heeft minder werking.
Multiplex is veel sterker en lichter dan MDF en wordt daarom gebruikt voor platen die belast worden.
Studio z-as gebruikt multiplex van populierenhout voor de onderplaten van de maquettes, maar ook voor de verstevigende kruis onder de grondplaat.
KURK
Kurk is een licht en elastisch materiaal wat gemaakt wordt van de schors van de kurkeik. Het grootste gedeelte van de krukbossen groeit in Portugal.
Kurk is heel veelzijdig en wordt onder andere gebruikt voor isolatiemateriaal, stoppen van flessen, wandbekleding, vloerbedekking, kleding en accessoires, onderzetters en in muziekinstrumenten.
Studo z-as gebruikt soms 1 mm dik kurk voor maquettes om bijvoorbeeld natuur aan te geven, zoals in de maquette voor de Bloemendale polder in Weesp. We gebruiken dit als natuur omdat het een grovere textuur heeft die waneer je het licht met een kleur verft je een heel mooi effect krijgt.
CHLOROFORM
Chloroform is een kleurloos, vloeibaar roestmiddel en een organisch oplosmiddel.
Het heeft een zoetige geur en smaak en een bedwelmende werking. Hoofdpijn, slaperigheid en bewusteloosheid zijn de gevolgen van het inademen van de damp. Hiervoor is meer nodig dan 1 of 2 slokken.
Er wordt gezegd dat criminelen choloform gebruiken om slachtoffers knock-out te krijgen door ze te bedwelmen of zelfs te vermoorden. Het verschil tussen een werkzame en dodelijke dosis is bij chloroform zeer klein.
Naast een verdovingsmiddel kan het ook worden gebruikt als oplosmiddel of lijm.
Doordat de werking van lijm een smeltproces is, kan het goed gebruikt worden voor het lijmen van acrylaat.
Studio z-as gebruikt het als lijm.
SOORTEN MAQUETTES
STEDENBOUWKUNDIG
Een stedenbouwkundige maquette is meestal gebouwd op schaal 1:1000 tot 1:500. Hierdoor kunnen ze een wat groter gebied laten zien. De gebouwen worden als massieve blokjes weergegeven, zonder ramen of fijne details. Om toch onderscheid tussen de projectbebouwing en de omgevende bebouwing te maken, wordt vaak met verschillende kleuren gewerkt.
Tijdens het maken van een stedenbouwkundig ontwerp staat de architectuur van de projectbebouwing nog niet vast. Open en dichte delen worden op een kunstzinnige manier weergegeven.
ARCHITECTONISCHE MAQUETTES
Het doel van een architectonisch maquette is om de architectuur van een project of gebouw te laten zien. Geschikte schalen zijn 1:100 en 1:50. Als het gebouw erg groot is, kan 1:200 of 1:250 ook een goede optie zijn.
Als je alleen het exterieur van een gebouw wilt laten zien, is het beter om voor de ramen gematteerd acrylaat of lexaan te gebruiken. Vooral bij grotere schalen. Je kunt dan niet naar binnen kijken, zodat je een geen lege ruimte ziet in de gebouwen. Ook hoeven de binnenwanden en vloeren dan niet allemaal te worden gemaakt, alleen die nodig zijn voor de stevigheid van het model.
INTERIEURMAQUETTES
Interieurmaquettes laten - zoals het woord al zegt - een interieur van een gebouw zien. Meestal worden voor interieurmaquettes de schalen 1:100, 1:50 en 1:25 gebruikt. Het gaat bij zo’n maquette voornamelijk om de binnenkant en niet de buitenkant. Als je gebruik wilt maken van standaard meubilair en sanitair kunnen de Engelse poppenhuisschalen ook een goede keuze zijn, zoals 1:24 en 1:12. Op deze schalen zijn veel meubels te koop. Meesatal zijn deze wel wat ouderwets en ‘victoriaans’ van stijl. Ook zou je natuurlijk meubels kunnen 3D Printen.
SCHETSMAQUETTES
Schetsmaquettes zijn maquettes, die meestal door een architect zelf worden gemaakt als hulp bij het ontwerpen. Het gaat bij een schets maquette dan ook niet om de netheid, maar om de snelheid waarmee deze worden gemaakt. Schuim, papier en karton zijn de meest gebruikte materialen. Deze maquettes zijn ideaal voor architecten om de ruimtelijkheid en de verhoudingen van een ontwerp te kunnen beoordelen.
PROJECTEN
SCHELLINKHOUT
De maquette voor het project Schellinkhout moest ik gelijk de eerste dag maken en af hebben. Wat ik voor deze maquette heb gedaan is de huisjes uit foam gesneden met een draadzaag. De huisjes hadden bijna allemaal een ander soort dak of een dak met een andere gradenhoek. Dit maakt het soms lastig om de blokjes recht af te snijden. Op een van de foto's zie je de plattegrond van de maquette met daarop de huisjes die ik gesneden heb. Van deze maquette heb ik helaas geen eindfoto.
Op de andere foto is te zien dat ik bezig ben met het snijden van de blokjes met de draadzaag. In het begin was het even wennen omdat je een deel heel langzaam en aan een stuk door moet snijden. Als je dit niet doet ontstaan er hakkels in het foam en dat ziet er niet mooi uit op een maquette. Ook waren veel van de stukken foam niet recht, dus dan moest ik ze eerst 90 ̊ maken. Daarna kon ik dan verder met het dak en de hoogte van de huisjes.
Ik was erg bij met het eindresultaat, vooral omdat het mijn eerste keer was dat ik een maquette maakte voor een klant en omdat het mijn eerste keer was met een draad- zaag. Marcel en de klant vonden dit ook, want van beiden kreeg ik het compliment dat ze het zelf nooit zo strak gekregen zouden hebben.
ZEVENAAR
Mijn tweede project was een maquette maken voor het bedrijf BAT. Ze willen een maquette van een deel van de stad Zevenaar, omdat ze van plan zijn daar een nieuwe woonwijk te bouwen. Op de foto ben ik bezig met het afplakken van de acrylaat platen. Bij het afplakken is het belangrijk dat je ervoor zorgt dat de platen niet om gaan trekken en dat er geen luchtbellen onder komen dit is nog best wel een lastig klusje vooral als je een grote plaat af moet plakken. Na het afplakken zijn de platen onder de lasersnijder gegaan en hebben we de verschillende grondvlakken uitgesneden. Er waren een aantal dingen belangrijk waaronder het geluidscherm. Hiernaast en hieronder zijn twee afbeeldingen te zien die te maken hebben met het geluidscherm. Een hiervan is een doorsnede van hoe ze hem er in werkelijkheid uit willen laten zien en de andere is een overzicht van de toekomstige situatie. Nadat alle stukken uitgesneden waren moesten van sommige delen het afplak folie eraf worden gepeld, zodat dat rood gespoten kon worden als aanduiding voor de binnenstad. Na de rode laag kwam de groene laag. Om deze te kunnen spuiten moesten de rode delen weer afgeplakt worden met tape en papier zodat ze niet groen zouden worden. Voor de stukjes water wilde Marcel dat ik een kleur zou kiezen die zou passen bij de maquette, hij wilde geen zwembad blauw. Na even kijken in de kleurwaaier ben ik uitgekomen op een lichte bruin tint, een blauw tint met een vleugje paars en een groen tint met een beetje een bruintint. Na de kleuren naast de maquette gehouden te hebben waren ik en Marcel er al snel uit dat het toch de blauwe tint met een paars vleugje moest worden, omdat die er net even meer uit sprong dan de groen en bruintint. De huisjes maken vond ik best wel moeilijk omdat je goed moet kijken naar wat voor vorm het dak heeft. Ook moet je goed opletten of er geen huis achter staat, waardoor je de achterkant van het huisje schuin moet maken. Ook had ik niet verwacht dat er zo veel schuurwerk bij kwam kijken. Ik had verwacht dat net als bij de maquette van Schellinkhout de huisjes redelijk glad uit de zaag zouden komen. Het materiaal wat we voor de huisjes gebruikt hebben is polystyreen. Polystyreen heeft van zichzelf ook een beetje een open structuur waardoor ook de niet gezaagde kanten geschuurd moesten worden. Zo zagen de kerk en huisjes er mooi glad uit nadat de spuitplamuur er op zat. Nadat we ongeveer de helft van de huisjes hadden gemaakt heeft Marcel mij uitgelegd hoe spuitplamuur werkt en vroeg hij mij de helft hiermee in te spuiten terwijl hij verder zou gaan met de andere helft. Spuitplamuur moet niet te dik opgespoten worden omdat je anders dikke klodders op de huisjes krijgt die je er weer vanaf moet schuren. Ook is het belangrijk dat je oppast met hoekjes en is het handig om deze als eerste te doen. Marcel en ik hebben meerdere keren hout gehaald bij hout handels voor onder andere de rand van de maquette van Zevenaar en voor de onderplaten van deze en aankomende maquettes. We wilden dat de rand iets boven de onderplaat van de maquette uit kwam. Dit maakt het iets moeilijker met schoonmaken maar het ziet er wel mooier en strakker uit. Om dit voor elkaar te krijgen hebben we roerstokjes op de maquette geplakt en deze omgedraaid. Toen de maquette op zijn kop lag hebben Thomas en ik gewicht op de hoeken van de maquette gelegd waardoor deze goed vlak lag. Daarna hebben we de balken onder de juiste hoek afgezaagd zodat er een mooi frame kon worden gemaakt. Om de rand erop te krijgen hebben we eerst de balk ingesmeerd met houtlijm en deze vastgeklemd met houtklemmen. Voor de zekerheid hebben we de balken met een tacker vastgeniet. Zo hadden we een stevige constuctie.
MUSEUM KAAP SKILL
De maquette voor museum Kaap Skil hebben we tegelijk gemaakt met de maquette van Zevenaar. Marcel vroeg of ik de kanonnen wilde maken die bij de ingang van het museum staan. Om de werktekening te kunnen maken heb ik gekeken naar foto’s van de echte kanonnen die bij Kaap Skil staan en heb ik een inschatting gemaakt van hoe hoog en hoe lang ze waren. Toen ik dat wist heb ik het frame getekend in losse delen. de basis van een kanon is kleiner dan mijn duim nagel. Naast het maken en het digitaal tekenen van de kanonnen heb ik ook gewerkt aan de gevel van Kaap Skil en de directrice. Voor de directrice heb ik het haar van een al bestaand miniatuur mens verlengd tot over de schouders. Ook werd er gevraagd of wij ervoor konden zorgen dat haar rechterarm naar voren steekt alsof ze een lint doorknipt. Om dit voor elkaar te krijgen heb ik de arm van het bestaande figuurtje afgeknipt en er een nieuwe arm aangelijmd. Dit was nog niet zo makkelijk omdat we alleen maar losse mannelijke armen hadden, maar met wat improvisatie is het me toch gelukt. Ik heb de plaat doorzichtig acrylaat beplakt met folie zodat hij onder de laser snijder kon voor het graveren van de ramen. Toen dat gedaan was heb ik het bescherm folie van de “kozijnen” afgehaald en heeft Marcel de plaat aan beide kanten geverfd.
BLOEMENDALE POLDER
Voor het project Bloemendale polder had Marcel twee platen acrylaat in een diepe blauw groene kleur gespoten zodat het een beetje matched met de foto die op de maquette wordt geplakt. Op de foto links is te zien dat ik de platen polystyreen schoonmaak met anti statisch. Zodat we een laag sterke tape aan kunnen brengen op de gespoten laag.
Op de foto rechts is te zien dat ik de tape laag aanbreng. De buitenste centimeter van de rol tape heeft geen plak laag. Voor dit project kwam dat niet zo handig uit omdat de rol net aan groot genoeg was voor de platen was het uitrollen lastig omdat de rol heel snel luchtbellen maakten en je rolde snel te schuin.
Daarnaast is niet de hele plaat bedekt met tape waardoor je een grotere kans hebt op het wijken van de acrylaat plaat op de houten basis.
Uiteindelijk hebben Marcel en ik de andere plaat samen gedaan omdat dat een stuk makkelijker ging. Hij rolde de rol tape uit en ik zorgde ervoor dat er zo min mogelijk luchtbellen onder kwamen.
Luchtbellen kunnen er ook voor zorgen dat de plaat acrylaat gaat wijken.
Tussen het uitsnijden door hebben Marcel en ik samen voorzichtig de platen acrylaat op het hout geplakt.
Nadat alle stukken water uitgesneden waren hebben we ook stukje voor stukje het omgevingsgebied opgeplakt. En het uitgesneden water los gehaald en aan de kant gelegd.
Toen de plaat acrylaat op het hout was geplakt moest ik die eerst met de hand gelijk maken aan het hout. Dit doe je door een ijzeren liniaal over het plastic te schrapen. Dit duurt best lang maar je krijgt er een mooier resultaat mee dan wanneer je het doet met een frees.
Aan de zijkant zijn een aantal foto’s te zien van Marcel en ik die de foto op de plaat acrylaat aan het plakken zijn. Ook mocht ik een stuk zelf doen. De foto moest net als het tape glad gestreken worden zodat er geen luchtbellen onder komen want dat ziet er niet mooi uit.
Nadat de foto op de plaat was geplakt moest ik de overlapping er voorzichtig en strak langs de rand afsnijden. En die afgesneden stroken aan de zijkant leggen zodat Marcel eventueel nog stukjes die op de grote plaat van elkaar afweken kon opvullen met de juiste kleur.
Nadat alles opgeplakt was hebben Marcel en ik de stukken bos uitgesneden uit 1mm dik kurk met de lasersnijder.
Toen alle stukken uitgesneden waren heb ik de delen op het voorbeeld van het project gebied gelegd waar ze uiteindelijk moeten komen en ze daarna een voor een bedekt met kunst groen wat lijkt op bos.
Sommige stukjes waren moeilijker dan andere omdat er een stuk voetpad doorheen liep en het daar niet bedekt mocht worden met het nep groen. Op die stukken heb ik eerst de weg uitgesneden uit tape en op de juiste manier op het stuk groen geplakt. Als laatste heb ik het nep groen globaal aangebracht en het een beetje open gelaten langs het voetpad. Als er stukken te open waren heb ik die met een pincet opgevuld.